- Tên thật: Phạm Như Mai
- Ngày sinh: 29/10/1949
- Quốc Gia: Việt Nam
Thanh Tuyền là một ca sĩ nhạc vàng thành danh tại miền Nam Việt Nam từ trước năm 1975 và sau này vẫn tiếp tục nổi tiếng ở hải ngoại.
Từ mùa hè năm 1964 cho đến đầu năm 1965, tên tuổi
Thanh Tuyền nổi lên trên các đài phát thanh, một phần do giọng hát thiên phú, một phần do giám đốc hãng dĩa Continental là nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông đã dồn mọi nỗ lực trong việc lăng xê dòng suối trong của Đà Lạt này trên báo chí cũng như trên đài phát thanh, nên từ thành thị đến thôn quê, đâu đâu người ta cũng nhắc nhở tới tên
Thanh Tuyền nhưng rất ít được nhìn thấy tận mắt.[1] Cô góp mặt lần đầu tiên trong một chương trình nhạc của nhạc sĩ Phạm Mạnh Cương trên đài truyền hình và liên tục trong nhiều chương trình khác. Lúc đó khán thính giả mới biết đến hình ảnh của
Thanh Tuyền.
Vào năm 1966, khi
Thanh Tuyền về cộng tác với hãng đĩa Asia (tức Sóng Nhạc) qua sự giới thiệu của cha nuôi là nhạc sĩ Mạnh Phát thì cô mới thật sự vút cao với "Đà Lạt Hoàng Hôn" và nhất là "Nỗi Buồn Hoa Phượng". Dù cộng tác với nhiều hãng đĩa khác nhau, nhưng
Thanh Tuyền vẫn có sự thỏa thuận với nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông là vẫn tiếp tục thu thanh một số nhạc phẩm cho hãng đĩa của ông. Lúc đó cô chỉ thu đĩa và hát cho đài phát thanh vì chưa đủ 18 tuổi để hát ở vũ trường. Năm 19 tuổi,
Thanh Tuyền mới bắt đầu đặt chân vào hát tại các vũ trường. Đầu tiên là vũ trường Tự Do của ông Ngô Văn Cường. Sau đó một thời gian, cô sang cộng tác với chương trình Hoàng Thi Thơ tại vũ trường Maxim's. Cô được khán thính giả khắp nơi mến mộ dành tặng cho danh xưng Tiếng hát chuông vàng khánh ngọc, đặc biệt được sự ái mộ của Tổng thống VNCH Nguyễn Văn Thiệu.
Từ năm 1967 - 1968
Thanh Tuyền hát song ca cùng ca sĩ Chế Linh rất thành công đã trở thành một hiện tượng được nhắc đến nhiều nhất vào thời gian đó và cho đến ngày nay vẫn được mọi người ngưỡng mộ.
Hiện tượng này cũng được tạo dựng nên bởi nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông vào thời kỳ Chế Linh đang cộng tác với hãng đĩa Continemtal của ông. Vì muốn có sự thay đổi và nhất là tránh cho thính giả nhàm chán với những nhạc phẩm đơn ca nên ông đã đưa ra sáng kiến là để
Thanh Tuyền song ca với Chế Linh. Đĩa hát đầu tiên trong đó có nhạc phẩm "Hái Hoa Rừng Cho Em" của Trương Hoàng Xuân được tung ra thị trường và trở thành "ăn khách" một cách không ngờ. Những hãng đĩa khác sau đó đã tiếp tục khai thác cặp đôi song ca này.
Năm 1972,
Thanh Tuyền đoạt 2 giải Kim Khánh là nữ ca sĩ được yêu thích nhất và album được yêu thích nhất trên tờ báo Trắng Đen do độc giả bình chọn.
Khi cất tiếng hát lên là biết ngay đến
Thanh Tuyền không lẫn vào đâu được bởi chất giọng đặc biệt, cách luyến láy bolero rất riêng, rất lạ, đẳng cấp của một diva. Cô hát theo lối hát bạch thanh, giọng cao vút, ngân nga, trầm bổng.
Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975,
Thanh Tuyền ở lại Việt Nam và tiếp tục sinh hoạt văn nghệ với Đoàn kịch nói Kim Cương. Năm 1978,
Thanh Tuyền cùng gia đình di cư đến Hoa Kỳ và định cư ở Washington rồi đến Houston, Texas.
Thanh Tuyền đã tổ chức liveshow biểu diễn đặc biệt kỷ niệm 50 năm ca hát vào ngày 21/12/2012 tại Cung Văn hóa Hữu nghị Việt Xô, Hà Nội. Sau đó là liveshow đêm nhạc
Thanh Tuyền "Tình một ngày cũng trăm năm" tổ chức ngày 15/12/2016 tại thành phố Hồ Chí Minh.
Thanh Tuyền lần đầu tiên nhận lời mời làm giám khảo một chương trình trong nước với tên gọi Tình Bolero hoan ca.
Thanh Tuyền có tất cả bốn người con (hai trai hai gái) đều thích âm nhạc, trong số chỉ có Shayla (con thứ ba) theo nghề ca sĩ. Con trai đầu của bà hiện đang phục vụ trong quân đội Hoa Kỳ và là chồng của nữ ca sĩ - nghệ sĩ cải lương Ngọc Huyền, con gái đầu thì theo học ngành dược và người con trai út thì làm kĩ sư. Gia đình bà, ngoài bà và cô em Sơn Tuyền - lần đầu tiên được bà đưa vào hát trong băng nhạc "
Thanh Tuyền 6" - bà còn có một người em gái khác tên Ngọc Tuyền có một giọng hát hay và đã từng đi hát tại Việt Nam, nhưng chẳng may Ngọc Tuyền bị mất khi mới được 31 tuổi.
Sở hữu giọng hát với âm sắc bẩm sinh phù hợp với dòng nhạc bolero như được đo ni đóng giày nên với
Thanh Tuyền, cô càng hát “sến” bao nhiêu khán giả lại càng mê mẩn bấy nhiêu. Vì cái “sến” của cô không hề giả tạo, gượng ép, cứng nhắc như nhiều ca sĩ sau này, mà vẫn luôn tràn ngập cảm xúc cũng như sự mùi mẫn, đa cảm.
Cô sở hữu chất giọng soprano trữ tình thuần túy cao vun vút (full lirico soprano) với một âm sắc tròn trịa ở quãng trung và vô cùng rực rỡ ở quãng cao.
Các album của cô:
Một Ngày Tình Cũng Trăm Năm
Hoạt động cùng Trung tâm Vân Sơn từ năm 2005 - 2013.
Hoạt động cùng Trung tâm Asia từ năm 1992 - 2015.
Hoạt động cùng Trung tâm Thúy Nga từ năm 1986 đến nay.
